تنش‌زدایی در روابط با دولت‌های منطقه و جهان گذار خشونت‌پرهیز از جمهوری اسلامی به دمکراسی را امکان‌پذیرتر می‌کند

در روزهای گذشته با میانجیگری دولت چین، جمهوری‌اسلامی ایران و پادشاهی عربستان سعودی بر سر بازگشت روابط دیپلماتیک به روال طبیعی توافق کردند. پیشبینی می‌شود در صورت عمل به انجام تعهدات متقابل، فضا برای تنش‌زدایی در روابط ایران و کشورهای منطقه منهای اسرائیل هموار ‌شود.

این اتفاق که در ادامه مذاکرات دو ساله در عراق و وساطت‌های دولت‌های عراق، عمان، روسیه و قطر رخ داد بار دیگر الگوی مخرب حاکم بر رفتار جمهوری‌اسلامی در سیاست خارجی را نمایان کرد. در این الگو در چارچوب پارادایم سیاست‌خارجی ستیزه‌جو یک بحران خودساخته و مصنوعی ایجاد می‌شود سپس با تحمیل هزینه‌های گزاف بر کشور و رفاه مردم در نهایت در زمان و شرایطی نامناسب بر اثر فشارها تن به مصالحه موردی داده می‌شود.

هفت سال پیش یک جماعت افراطی که ظاهرا «خودسر» اما در عمل وابسته به هسته سخت قدرت و برخوردار از مصنونیت قضائی بودند با حمله به سفارت و کنسولگری عربستان سعودی در تهران و مشهد موجب قطع رابطه دیپلماتیک با عربستان و وارد کردن صدمات سنگین سیاسی، امنیتی و اقتصادی به کشور شدند. حال جریان همسو با آن جماعت خردستیز که تمامی قوای سه‌گانه را قبضه کرده‌ برخلاف مواضع قبلی خود عادی شدن روابط با عربستان سعودی را موفقیت بزرگ خود جلوه داده‌است.

در واقع عواملی چون "تنگنای تشدید وخامت فلاکت اقتصادی به خاطر گسترش تحریم‌های غرب"، "نگرانی از به خطر افتادن بقای نظام" و "شرایط دولت چین در جهت برآوردن انتظارات حکومت" باعث شد تا در سایه نرمش متقابل دولت عربستان به تیرگی در روابط پایان داده شود. اگر این تنگناها وجود نداشت جمهوری‌اسلامی به برخورد تهاجمی و تشدید تنش ادامه می‌داد و ابایی از هزینه‌های این رویکرد مغایر با منافع ملی نداشت.

اکنون نهایی شدن توافق نیازمند اجرای تمامی تفاهم‌ها و قول و قرارها بوده و از همه مهمتر توجه به روح قرارداد مبتنی بر حسن همجواری است. سوابق جمهوری‌اسلامی نشان می‌دهد که این نظام نگاه اصولی و راهبردی به توافقات با دولت‌های خارج از «جغرافیای مقاومت» و «شرق» ندارد. از اینرو می‌توان انتظار بروز مجدد تنش‌ها با عربستان سعودی در آینده را داشت. در عین حال عادی شدن غیرمقطعی روابط با عربستان سعودی این ظرفیت بالقوه را دارد که با دور کردن سایه جنگ و برخوردهای نظامی از آسمان میهن درداخل نیز به طور نسبی عرصه را بر گسترش افراط‌گرایی تنگ ‌کند.

در این چارچوب ما جمعی از جمهوری‌خواهان سکولاردمکرات که در «همگامی» ائتلاف کردیم، عادی شدن روابط دیپلماتیک ایران و عربستان سعودی را گامی در جهت کاهش وخامت بحران در سیاست خارجی و دور شدن تقابل در منطقه از نقطه جوش ارزیابی می‌نمائیم . اما در عین حال تاکید می‌کنیم که رسیدن به سیاست خارجی کاملا منطبق بر منافع ملی، تنش‌زدایی همه جانبه و حسن همجواری پایدار در منطقه نیازمند گذار از جمهوری‌اسلامی است. تا زمانی که جمهوری‌اسلامی بر سر کار است تنش‌زایی به درجاتی متفاوت بر اساس شرایط استمرار پیدا می‌کند.

ازاینرو ارتقای جنبش انقلابی زن، زندگی و آزادی و پی افکندن نظام سیاسی دموکراتیک جدید که تحقق منافع ملی در رویکردی غیرایدئولوژیک و روابط متوازن با همسایگان، قدرت‌های منطقه‌ای و جهانی را دنبال کند، راه حل اساسی و نهایی است اما تا رسیدن به آن مقصد تنش‌زدایی و فروکش‌کردن بحران در مناسبات بین‌المللی مخاطرات پیش‌روی مردم و میهن را کمتر می‌کند

گذار به دمکراسی بر اساس تکیه به «قدرت مردم» در شرایط ثبات و فقدان تنش در سیاست خارجی و پیامدهای منفی اقتصادی و سیاسی آن بخت بیشتری برای موفقیت و تحقق پایدار دارد. ازاینرو ما معتقدیم که پایان دادن به تنش‌های غیرضروری در روابط خارجی تسهیلگر گذار خشونت‌پرهیز و مردم-بنیاد از جمهوری‌اسلامی به دمکراسی است. ما در ضمن تاکيد براعمال فشارهای بين المللی برای توقف اعدام ها، آزادی زندانيان سياسی و رعایت موازین حقوق بشری، معتقديم که این اعمال فشار نباید زمینه‌ساز تقویت رویکردهای میلیتاریستی در دنیا، مداخله در امور داخلی ایران و جریان سازی در اپوزیسیون شود.

ما به عنوان تشکل‌هایی که همواره در سالیان گذشته با برخوردهای نظامی و تحریم‌های مضر به مردم و زیرساخت‌های کشور مخالفت کرده‌ایم بار دیگر به تصمیم‌گیران اصلی جمهوری‌اسلامی هشدار می‌دهیم که به توسعه‌طلبی در منطقه‌ پایان داده و بیش از این کشور و مردم را قربانی عظمت‌طلبی‌های متوهمانه خود نکنند. خطای محاسبه در نادیده گرفتن ارتقای عملیات خرابکاری اسرائیل به رویارویی مستقیم نظامی هزینه‌های سنگین و چه بسا جبران‌ناپذیر برای کشور دارد؛ بخصوص که امروز افراطی‌ترین دولت تاریخ اسرائیل بر سر کار است و برای توسل به ایجاد بحران خارجی در واکنش به مشکلات داخلی خود انگیزه دارد.

اما باید یادآور شد تصور اینکه با مصالحه کنترل‌شده و عقب‌نشینی تاکتیکی در خارج می‌توان سرکوب در داخل را گسترش داده، جامعه برخاسته برای تغییر را به تسلیم واداشت، توهمی بیش نیست. سرنوشت مبارزات مردم ایران در ریاض، واشنگتن دی‌سی، پکن، مسکو و پایتخت‌های اروپایی تعیین نمی‌شود بلکه در خيزش های مردمی و با عزم و اراده خلل‌پذیر مردم متحد و مقاوم مشخص می‌گردد. هیچ توافق خارجی هر چه قدر هم که بزرگ و جامع باشد قدرت نظام‌های خودکامه را بیمه نمی‌کند. از دیگر سو تشدید بحران در سیاست خارجی نیز نه تنها لزوما به تغییر حکومت‌های جبار منجر نمی‌شود بلکه می‌تواند وضعیت را وخیم‌تر نیز بکند.

«همگامی برای جمهوری سکولار دموکرات در ايران»

اتحاد جمهوری‌خواهان ایران

جبهه ملی ایران- اروپا

حزب چپ ایران (فدائیان خلق)

سازمان‌های جبهه ملی ایران در خارج از کشور

همبستگی جمهوری‌خواهان ایران

۲۳ اسفند ۱۴۰۱ برابر با ۱۴ مارس ۲۰۲۳